Eleştiri: Mutluluğun Adı Yetiyor

Hekimler reçeteye gülücük yazmıyor. “Gün ışığından faydalan.” “Seni dibe çekenlerle arana mesafe koy.” gibi, gülmek de telkin olmaktan öteye gitmiyor. Teoride bildiklerimizi gündelik hayatta uygulamanın güçlüğü ayrı bir mesele.  Neyse ki Birleşmiş Milletler 2012 yılından beri mutluluğumuzu ölçüyor, ahvalden haberimiz oluyor. Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı raporuna göre, Türkiye yüz elli beş ülke arasında altmış dokuzuncu sırada. En mutlu ülkelerin İskandinav ülkeleri olduğunu söylemeye gerek yok sanırız. Haberi okuyunca birkaç basamak yükselmemize sevinmekle avuttuk kendimizi. Neden savaştan, dar boğazdan yeni çıkmış ülkelerden daha memnuniyetsiziz? Cevaba muhtaç bir soru.

Olumlu düşünmenin sağlığı koruduğu aşikâr. Çağın vebası depresyonun pençesindekiler toplumun hatırı sayılır bir oranını oluşturuyor. Kime sorsanız karamsar. Ne yana baksanız yıkıntılar altında kalmış biriyle karşı karşıyasınız. Mevlana’nın dillere pelesenk olmuş sözü kulaktan kalbe inemiyor: “Sen düşünceden ibaretsin, geriye kalan et ve kemiksin. Gül düşünür, gülistan olursun. Diken düşünür, dikenlik olursun.” İnsanın kendini iyi hissetmek için uğraşması ya benmerkezcilik olarak algılanıyor. O da değilse toplumun sorunlarından kopuk olmakla suçlanıyor neşe saçan insanlar. Hâlbuki felsefenin temel meselelerinden biri de insanın nelere ihtiyaç duyduğunu sorgulamak. Aristo, gönül coşkunluğunun, hedefler silsilesiyle oluşabildiğinden dem vurur. Bu hedef doğrultusunda yaşar gider insan. Her türlü eylem ve davranış nihai saadet hedefi için vardır zaten. Mutluluğu tabiata ve kadere bağlayanlara da cevabı hazır düşünürün: “Öyle olsa pek az insan mutlu olurdu.” Mutluluğun, yazgı değil tercih olduğunu anlıyoruz onun görüşlerinden. İnsanın yakalamaya çalıştığı varış noktasından çok yolculuğun kendisine yoğunlaşması gerektiği açık. Mutluluk devamlı olsa onu aramaya da gerek kalmazdı zira. Aristotales gibi, daha birçok felsefeci, mutasavvıf ve yazarın görüşlerinden yola çıkarak raflar dolusu kitap kaleme alındı. Bunun birkaç misli haber yapıldı, yapılıyor. İçinde “mutluluk” geçen kitaplara rağbet, ona ne kadar muhtaç olduğumuzun da delili sanki. İçlerinden birinin reçeteye yazılmayan gülücüğü armağan edeceğini düşünenler, hayatı daha yaşanır kılmayı anlatan kitapları çok satanlara taşımaya devam edeceğe benziyor.

İKİGAİ: Kişisel gelişim değil, hayata bağlayan basit eylemler

Kitap, mutluluğu kapağa taşısa da okuyucuya, her şeyden önce hayatın amacını sorgulatmayı hedefliyor. Ne meslek, ne evlilik ne de insanlığa faydalı olma ideali o kadar önemli değil. Bu bakış açısıyla da insanı hep çizgisel olarak yükselmeyi hedefleyen kişisel gelişim kitaplarından ayrılıyor İkigai. Sadece insanın kendi arzusuyla, onu yatağından kaldıran basit bir sebebe odaklanması yeterli.  Büyük ülküleriniz de olabilir tabii. Ama bahçedeki yaprakları temizlemek de sizi aynı kuvvetle yaşama bağlamalı. Kitap, Hector Garcia ve Francesc Miralles’in Okinawa Adası’daki uzun yaşamı araştırmasına dayanıyor. Emeklilik nedir bilmeyen Japonların, yaşlılık politikaları, beslenme biçimi ayrıntılı şekilde kitapta yer alıyor. Böylelikle depresyonun biyolojik sebepleri de gün yüzüne çıkıyor. Tutkuyla bağlanacağı gayesini arayanlar İkigai’den yararlanabilir.

LYKK ya da Kuzeyliler Neden Mutlu?

Dünya’nın en mutlu insanlarının kuzeyde yaşadığını söylemiştik. Mutluluk listesinin tepesinde hep onlar var. Bunun bir çok sebebi var. Ama bir kaçını sıralayacak olursak, refah, demokrasi anlayışı, fırsat eşitliğini söylemek gerekir. Danca mutluluk anlamına gelen Lykke, Danimarka’da gündelik hayat dair pek çok ayrıntıya mercek tutuyor. Danimarkalı Yazar Meik Wiking, dünyanın en mesut insanlarını anlatabilecek yetkinliğe ve gözleme sahip. Ama kendi ülkesinde yaşayanlara değil bizlere yazdığının da farkında. Bunun için insanın ihtiyacı olan sevgi ve huzuru yaşadığı yerde bulabileceğini, derlediği onlarca hikaye, tanık olduğu olumlu örneklerle anlatmayı ihmal etmiyor.