Kraliçeyi Kurtarmak kitabıyla çocuklara matematiği sevdiren usta yazar Vladimir Tumanov’un ikinci kitabı Haritada Kaybolmak, okuyucusunu coğrafya biliminin engin denizinde seyre çıkarıyor. Akıcı dili, bilgiyle yoğrulan kurgusuyla Haritada Kaybolmak, matematik kadar zor bir dersi daha sevdirdi bile.
Coğrafya Haritada Kaybolarak Sevilir
Chris ve Francis bir gün sinema çıkışı sağanağa yakalanıp rastgele bir dükkâna sığındıklarında hayatlarının değişeceğini nereden bilebilirlerdi? Atlas Okyanusu büyüklüğündeki su birikintisinin üzerinden atlayıp Chagrin Hobi ve Tuhaflık Çeşitleri adlı esrarengiz bir dükkâna seğirten iki kardeş, orada doldurulmuş pitondan ikonaya, kalkandan tüylü maskeye ilgilerini çekecek bir sürü nesneyle karşılaşır. Bunlardan en ilginç olanlarıysa Mutlu Joel, Hırçın Marvin, Sulugöz Teresa ve Gezgin Tim adlarındaki ahşap heykellerdir.
Meraklı ve muzip küçük kardeş Francis, tozlu raftaki kutulardan birinde duran şekeri afiyetle yediğinde eğlenceli ziyaret bambaşka bir hâle bürünür. Ufaklık, ağabeyini de şekerden tatmaya ikna eder ve bir kutu şekeri afiyetle mideye indirirler. En az dükkân kadar tuhaf sahibi Bay Chagrin geldiğinde gözleri fal taşı gibi açılır. Korkuyla kendilerini durağa atan haylaz kardeşler, eve gittiklerinde ateşleri yükselir. Annelerine, “Sinemada virüs kaptık galiba,” diyerek durumu geçiştirseler de yedikleri şeyin sıradan bir meyveli şeker olmadığını anlamışlardır. Okul formasına sığmayan, ayakkabıları küçülen, sıraya oturamayan Chris ve Francis hızla büyüdüklerini fark ederler. Bir gün öncesine kadar biri on bir, diğeriyse on iki yaşındaydı hâlbuki…
Teslim Ol ve Öl
Ya da Yaşa ve Öğren
Zaman ilerledikçe hayatları daha da zorlaşan çocuklar, elleri mahkûm aynı dükkâna uğrarlar. Bay Chagrin’e olanları anlatırlar. Şeker sandıkları ilacın hızlı ömür kaybına sebep olduğunu öğrenirler. Tek seferde bütün hapları tükettiklerinden seksen günlük bir yaşam sürelerinin kaldığı anlaşılır. Bay Chagrin, çocuklara hapların etkisini durdurmak için geri döndürme ruloları adında haritalar verir. Toprak, su, ateş ve hava adını taşıyan dört rulodaki talimatlara uyup on bilmeceyi cevaplarlarsa büyümekten bir ihtimal kurtulabileceklerini söyler, tuhaf adam. Yalnız bir şartı vardır: Haritadaki sırları onlardan başka kimse bilmemelidir.
Vakit kaybetmeden kendilerini bu gizi çözmeye adayan kardeşler, bilmecelerle dolu esrarengiz haritalar sayesinde coğrafyanın engin denizinde seyre çıkarmışlardır artık. Haritada sorulan on bilmeceyi cevaplarlarsa bedenlerindeki değişim de duracaktır. Hint Okyanus’undan Etiyopya’ya Caravella Gölü’nden Kuzey Kore’ye kadar dünyanın dört bir yanını samanlıkta iğne arar gibi dolaşmak gerekse de iki kardeş buna mecburdur. Kardeşler hızla yaş alırken, büyükanne ve büyükbabalarına yeterince ilgi göstermediklerini hatırlayıp özlem duymaya da başlar. Alt kardeşler, suçluluk ve korku içinde haritadaki gizi çözmeye çabalarken en büyük yardımcıları Mutlu Joel, Hırçın Marvin, Sulugöz Teresa ve tabii ki Gezgin Tim olacaktır.
Yaşamın En Tatlı Kısmı Gençlik
Acele Et Yoksa Varacağın Yer Mezarlık!
Saçları ağaran kardeşler, bir gün, Wrangel isimli gazeteciyle tanışır. Gazeteci, onların bu akıl almaz değişimini haberleştirmek istiyordur. Adamın çuval dolusu para teklifini geri çevirirler çünkü bu sırrı yalnızca ikisi bilmelidir. Teklifi reddedilen Wrangel, haritayı çalarak onlardan öç almaya kalkışır.
Hem bu hırslı adamla kedi fare oyununa girip hem de yaşlılığın yüküyle boğuşan Alt kardeşlerin son iki bilmeceyi de çözmesi gerekiyordur. Zaten bir bilmeceyi yanlış cevapladığı için on yıl daha yaşlanan ve iyice beli bükülen Chris, yetmişine merdiven dayamıştır. Çözdükleri bilmecelerin cevaplarının baş harflerini yan yana sıralarlar. Bunun sonucunda ortaya anlamsız bir sözcük çıkmıştır: ERTS ÜDNÖRD
Francis masanın üzerindeki yerküreye bakarken sırrı çözer. Anlamsız görünen bu sözcükler onlara küreyi sert döndürmelerini söylüyordur. Küre döner dönmez bedenlerinde birtakım değişiklikler meydana gelir. İki kardeşin saçları koyulaşmaya, belleri doğrulmaya ve nihayetinde bedenleri küçülmeye başlar. Kısa bir zaman sonra eski hâllerini aldılar. Her şey eskiye döndüğünde yolları aynı adrese düşen çocuklar, dükkânın tabelasının değiştiğini görürler. Tabelada kocaman harflerle, Timbuktu Seyahat Ofisi yazıyordur. Şaşkına dönen iki kardeş, birbirlerinin yüzündeki olgun, tecrübeli birine ait izleri fark ederler. İlk gençlikte rastlanmayan işaretlerdir bunlar. Francis, ağabeyine dönüp, “Bunlar gerçekten oldu mu?” diye sorduğunda cevabı o da biliyordur: “Elbette oldu!”
