Elf, Cüce veya Hobbit: “İnsan Sadece İnsandır”

Umut ve kasvetin iç içe geçtiği bir evren… Elfler, cüceler, hobbitler ve pek tabii insanlar. İnsan kozmosunun kusursuz işlediği fantazya. Yüzüklerin Efendisi ile herkesin ilgisine mazhar olan J. R. R. Tolkien’in kaleminden dökülenlerin özeti. Kitap ve film uyarması milyonları o evrenin eşiğinden içeri soktu. Gel gör ki, yazarın, kurgu sistematiğinin yaşadığımız dünyayla paralelliği tartışılmaya devam ediyor. Lytard’dan ödünç alarak ifade edelim: “Dünya benzerliklerden oluşur.” Orta Dünya’nın fena halde gezegenimizin serencamından izler taşıması da kaçınılmaz.

Hobbit, Yüzüklerin Efendisi ve Silmarillion gibi fantastik kurgu eserleriyle tanıdığımız Tolkien’in uzmanlık alanı Anglo-Sakson dili ve edebiyatı. Filoloji birikimi kendisini hissettirir her kitapta. Sırasıyla hatırlayalım dilerseniz. Hobbit’te, Bilbo Baggins’in macerasını anlatır. Yüzüğün bulunuşuyla Orta Dünya’nın kapıları aralanır. Usta yazar, daha sonra Frodo Baggins ekseninde dönen, Yüzüklerin Efendisi serisine başlangıç yapar.

Orta Dünya, I. Dünya Savaşı Tasviri mi?

Kimileri, bütün hikâyenin yazarın savaş anılarından çıktığını iddia ediyor. I. Dünya Savaşı’nın iç parçalayan atmosferini bire bir yaşayan Tolkien, Lancashire Hafif Piyade Tugayı’nda yer aldı. Kâbuslarına savaş tahribatı da eklendi. Siper hummasına yakalandı. Hastanede uzun süre tedavi gördü. Düşünmeye vakti vardı. Ölen birinin ruhu üzüntüyle canlıların arasından uzaklaşır. Onu tehlikeli bir yolun beklediğini inanlar vardır. Cennette karşılaşacaklarını düşünen de. Ama kişinin ruhu “ölüler dünyasına” ulaşmıştır neticede. Savaş ve ölüm hakkındaki düşünceleri değişir genç Tolkien’in.  “Makinalı silahlar, daha fazla insanın ölümüne sebep oluyorsa, tetiğe basan insanın sorumluluğu neydi?” “Yüz binlerce can kaybı, onurlu savaşa dâhil miydi?” gibi muhtemel soruların, romanlarına eskiz olduğu düşünülüyor.

Yazar, reel dünyayı anlattığını kesin bir dille ret ederek aramızdan ayrıldı. Yalnızca, şahit olduklarının kalemine etki ettiğini kabul etmekle yetindi. Ancak ölümünden sonra G. Gavriel Kay’in çabasıyla oğlu Christopher Tolkien, Silmarillion kitabını yayınladı. Eser, filolog olan Tolkien’in beslendiği kaynaklar hakkındaki soru işaretlerini kısmen ortadan kaldırır. Fantastik edebiyatın usta ismi, 1968’de BBC’ye röportaj verir. Üzerine çalıştığı eser yayımlamaya ömrünün vefa etmeği Silmarillion’dur. Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi hikâyelerinin geçtiği dünyanın kaynağı satır aralarından sızar. Tolkien, cüceler hakkındaki kafa karıştıran, “İnsan, sadece insandır.” cümlesinin de yer aldığı video, Çeviri Konuşmalar kanalında. Okunanın, beyaz perdeye yansıyanın yalın insan serencamı olduğunu düşünmek bakışınızı değiştirmeye yetiyor.

Bu içerik Süheyla Sancar tarafından yazılmıştır. 

 

CEVAPLA

Please enter your comment!
Please enter your name here